فراموشی، نداشتن تمرکز و از یاد بردن محورهای مطالعاتی، از جمله دغدغه‌های این روزهای دانش آموزان و دانشجویان است. غلبه بر این مشکلات؛با راهبردهای نوین در مطالعه ، تجربه شده و عملی دارد که محققان و صاحب نظران درباره‌ی آن، پژوهش‌های مختلفی انجام داده‌اند.
هدف: قبل از شروع مطالعه، حتما هدف را مشخص کنید.
اعتماد: اعتماد به خود و اعتقاد به توانستن؛ موفقیت و کامروایی به ارمغان می‌آورد. به خود اعتماد کنید و معتقد باشید که قادر به انجام هر کاری هستید. استعداد، حافظه و بهره‌ی هوشی شما، زمینه‌ی لازم برای یادگیری‌تان را فراهم کرده است.
برنامه‌ریزی: برای آمادگی در امتحانات، برنامه‌ی کلی و برنامه روزانه داشته باشید. طبق برنامه عمل کنید و از اینکه نتوانستید کل برنامه را در مدت مقرر انجام دهید، مایوس نشوید.
خونسردی: دلهره و اضطراب، عدم موفقیت را در بر دارد و شما را به سوی شکست خواهد کشاند. به شکست فکر نکنید و هرگونه دلهره و اضطراب را با ایجاد افکار مثبت و اعتماد به نفس از بین ببرید.
علاقه: اگر مطالب را با علاقه و رغبت مطالعه کنید بهتر می‌فهمید؛ بهتر درک می‌کنید و بیشتر به خاطر خواهید سپرد.
کار نیمه تمام: قبل از مطالعه، کاری را شروع نکنید که نیمه تمام بماند زیرا کارهای نیمه تمام، ذهن را مشغول می‌کنند و مانع تمرکز می‌شوند.
کارهای مهم غیر درسی: اگر در هنگام مطالعه، ذهن‌تان مشغول مساله‌ای شد که باید آن را انجام دهید، موضوع را در اولین صفحه‌ی کتاب، یادداشت کنید تا آن را فراموش نکنید و سپس به مطالعه ادامه دهید. نگرانی در مورد فراموش کردن کارهایی که در آینده باید انجام شود، ممکن است موجب اختلال در مطالعه شود.
تمرکز حواس: اگر هنگام خواندن، افکارتان آشفته است و نمی‌توانید افکار متمرکزی داشته باشید؛ در آخر هر صفحه مکث کنید و از خود سوال کنید چه چیز محتوای خوانده شده، در خاطر شما باقی مانده است. این کار به شما کمک می‌کند تا تمرکز بیش‌تری پیدا کنید. اگر در هنگام مطالعه، حواستان پرت شد؛ بایستید و رویتان را از کتاب بردارید و در اتاق(محل مطالعه) قدم بزنید اما محل مطالعه را ترک نکنید و در حالی که تکالیف درسیتان فکر می‌کنید، به تخیل بپردازید.
کنترل محیط مطالعه: برای مطالعه باید بهترین مکان ممکن را انتخاب کنید. این مکان حتما باید آرام و بی سر و صدا باشد.
ارتباط و نظم: هر قدر نکات به یاد سپرده شده، به هم مرتبط باشند و منظم‌تر طبقه‌بندی شوند،بهتر در خاطر می‌مانند و به یاد آوردن آن‌ها راحت‌تر و سریع‌تر خواهد بود.
فهم کامل: حتی‌الامکان سعی کنید مطالب را بفهمید و به خاطر بسپارید زیرا مطالبی که طوطی‌وار حفظ شده‌اند، خیلی زود فراموش خواهند شد.
فعال بودن: به هنگام مطالعه باید فعال بود؛ یادداشت برداری، حاشیه نویسی، طبقه بندی و سازمان دادن، برجسته و بارز ساختن نکات مهم و … از جمله فنونی هستند که انسان را به هنگام مطالعه، فعال نگه می‌دارد.
استراحت: از فشار آوردن به حافظه‌ی خود و متراکم کردن زمان فراگیری، جدا بپرهیزید و در فعالیت‌های ذهنی، بین هر ۳۰ تا ۴۰ دقیقه یک بار به مدت ۵ دقیقه، استراحت و تنفس عمیق داشته باشید.
دلزدگی: هنگامی که بسیار خسته هستید یا بعد از مدتی مطالعه، خسته شده و تمرکز حواس خودتان را از دست داده‌اید، بهتر است سعی نکنید مطالعه را به طور اجباری ادامه دهید زیرا این امر، موجب دلزدگی شما از مطالب خواهد شد.
کلی و جزئی: بهتر است مطالبی را که قرار است مطالعه کنید، در ابتدا به صورت کلی و اجمالی مرور کنید و سپس مطالعه‌ی جزئیات را شروع کنید.
نور و حرارت مکان: دمای ۲۰ درجه سانتی گراد و نور متوسط که نه خیلی زیاد باشد و نه کم، مفید خواهد بود.
زمان مطالعه: با توجه به این که تحقیقات، نشان داده مطالعه در هنگام شب(قبل از خواب) و صبح زود کارآمدتر است، بیشتر در این مواقع مطالعه کنید.
وضعیت بدن در هنگام مطالعه: نشستن پشت میز مطالعه، بهترین وضعیت مطالعه است. بنابراین از دراز کشیدن پرهیز کیند چرا که تمرکز را از بین میبرد و موجب خواب آلودگی می‌شود.
پیوند: بین مطالب جدیدی که می‌خواهید یاد بگیرید و مطالبی که قبلا یاد گرفته‌اید، پیوند برقرار کنید.
تصویرسای ذهنی: در هنگام مطالعه، برای یادگیری مطالب، از تصویرسازی ذهنی و تجسم عینی استفاده کنید. این تصاویر در بازیابی و به خاطر آوردن مطالب، نقش بسزایی دارند.
خط کشیدن: خط کشیدن زیر عبارات مطالب مهم، در بازخوانی و تمرکز بیشتر روی آن‌ها موثر است. البته نباید در استفاده از این تکنیک زیاده روی کرد چرا که موجب عادت چشم به خطوط زیاد زیر خط های کتاب شده و جلب توجه نخواهند کرد.
از بر خواندن: از بر خواندن مطلبی که قبلا یادگرفته‌اید، برای شخص دیگری که بتواند اشتباه شما را اصلاح و جاافتادگی‌های آن را گوشزد کند، بسیار مفید است.
آرامش: وجود آرامش ذهنی و عاطفی، شرط اصلی مطالعه‌ی خوب است.تلاش کنید در خانه، آرامش کافی برقرار باشد و از درگیری و طرح مسائلی که موجب اختلال می‌شود، اجتناب شود.
مقدار خواب: مقدار خواب مورد نیار، هفت تا هشت ساعت میباشد. برنامه‌ی روزانه‌ی خود را به نحوی تنظیم کنید که بیش از این ساعت به خواب اختصاص پیدا نکند. حتما لازم نیست نوبت خواب در یک نوبت باشد؛ می‌تواند آن را در طول روز تقسیم کنید.
در تمام امتحانات زندگی موفق و موید و سربلند باشید…
